Weinig personen waren in hun tijd zo bekend, en in het heden zo onbekend, als Georges Lorand. Een progressieve liberaal die aan het einde van de 19de eeuw opkwam voor mensenrechten en algemeen stemrecht, en een notoir tegenstander van het koloniale beleid van Leopold II. Naar aanleiding van zijn biografie, geschreven door Nathan Lauwers, kijken we even terug op het leven van deze bijzondere man.
Transnationale contacten
Georges Lorand werd in 1860 geboren in Spy, nabij Namen. Na studies aan het atheneum van Brussel ging hij richting Italië om er rechten te studeren. Hij zou uiteindelijk 4 jaar in Bologna vertoeven: een periode die hem zijn leven lang zou beïnvloeden.
Immers, niet alleen studeerde hij er, maar ook zou hij er allerlei interessante figuren tegenkomen. O.a. strijders die hadden meegewerkt aan de Italiaanse eenmaking bijvoorbeeld. Maar ook mensen met anarchistische opvattingen. Ze zouden hem allemaal beïnvloeden en met velen zou hij ook achteraf contact blijven houden
Lorand kwam in die periode ook al op tegen judiciële willekeur en onrechtvaardigheid. In die periode kon men in Italië, onder het systeem van Ammonizione, personen arresteren op basis van verdenking, zonder dat daarop een proces volgde. Lorand schreef er artikels over en huisvestte in zijn appartement zelfs een aantal anarchisten die gezocht werden door de Italiaanse autoriteiten. Het is dan ook geen toeval dat Lorand op een nogal snelle en onverwachte wijze moest terugkeren naar België in 1880.
Evolutie naar een meer egalitaire samenleving
Nadien begon Lorand zich meer te identificeren met het progressieve liberalisme. Het anarchisme, dat aan het einde van de 19de eeuw almaar meer werd gekenmerkt door het geweldadige karakter van meerdere figuren binnen deze stroming, stond met haar revolutionaire ideeën steeds verder af van de evolutie die Lorand nastreefde. Voor hem was het immers belangrijk dat de maatschappij geleidelijk aan meer egalitair zou worden en dat een aantal sociale ongelijkheden op die manier zouden worden weggewerkt. Daarnaast had hij ook een sterk antiklerikale houding.
Zijn visie werkte hij uit op verschillende niveau’s. Zo werd hij al snel na zijn terugkeer in België hoofdredacteur van de krant La Reforme en hielp hij bij de oprichting van L’Aurore in Frankrijk. Vanaf 1894 tot 1918 was hij parlementslid in de Kamer van Volksvertegenwoordigers en ook werd hij voorzitter van de Liga voor Mensenrechten.
Daarnaast waren er ook nog zijn internationale contacten. Door dat netwerk werd Lorand betrokken bij drie grote dossiers uit zijn periode: de Dreyfus-affaire, de Armeense kwestie en de internationale verontwaardiging na de executie van Francisco Ferrer. De manier waarop dit gebeurde, wordt zeer goed uitgelegd in het boek.
De Congokwestie
Iets waar Lorand zeker ook om moet herinnerd worden, is zijn kritiek ten opzichte van het koloniale beleid van Leopold II.
Lorand was allereerst anti-imperialistisch (niet enkel ten aanzien van Leopold II of België). Immers, het liberalisme moest staan voor republikeinse concepten zoals vrijheid en zelfbestuur, waarden die in direct conflict stonden met de arbitraire macht van een imperiaal rijk.
Ook had hij kritiek op de despotische trekken van Leopold II bij zijn koloniale bewind in Congo. Sterker nog, hij was één van de eersten om die te kritiek te uiten! Revoltes die bloedig werden neergeslagen en de humanitaire catastrofe die het koloniale project veroorzaakte: het was duidelijk dat Lorand niet geloofde in het civilisatieproject dat Leopold II verklaarde na te streven.
Daarnaast volgde Lorand ook Adam Smith, die stelde dat het kolonialisme inging tegen de principes van de vrijhandel. Kolonies vervormden de natuurlijke werking van de economie.
Einde in mineur
Lorand stierf in augustus 1918, na jaren in het buitenland te hebben vertoefd. Hij voerde er zeer actief een pro-Belgische campagne om hulp te krijgen in de oorlog. Hij werd gecremeerd en bijgezet op Père Lachaise in Parijs en ter herdenking werd een straat naar hem vernoemd in Elsene.
Het boek, dat gedetailleerd ingaat op elk van de puntjes, is zeker een aanrader om deze zomer eens te lezen!
