Op 23 februari 1851 werd het Willemsfonds opgericht door 38 stichtende leden. De naam van de vereniging verwees naar de enkele jaren eerder overleden Jan Frans Willems, een voorvechter van de Vlaamse rechten van het eerste uur. Het Willemsfonds is de eerste cultuurvereniging van Vlaanderen.
Vanaf het begin had het Willemsfonds als doel om de Nederlandse taal- en letterkunde te ondersteunen. De voornaamste activiteiten waren het uitgeven van Nederlandstalige boeken en het aanmoedigen van iedereen die zich inzette voor het gebruik van het Nederlands.
Het Willemsfonds was bij zijn ontstaan een neutrale vereniging. Liberalen en katholieken voerden samen actie rond de taalproblematiek in België. Daar kwam in 1862 onder impuls van de Vlaamsgezinde en vrijzinnige Julius Vuylsteke verandering in. Katholieken, waaronder Jan Baptist David, verlieten toen het Willemsfonds dat naar hun mening te vrijzinnig was geworden.
Vanaf 1868 startte het Willemsfonds met een afdelingswerking. Deze lokale afdelingen – de eerste Brusselse afdeling kwam er in 1873 – hadden vooral tot doel om de cultuurspreiding in Vlaanderen te bevorderen via bibliotheken en volksvoordrachten. Het behartigen van de Vlaamse belangen gebeurde vanaf dat moment niet enkel via taal en literatuur, maar ook via politieke en sociaaleconomische standpunten. Zo werd het Willemsfonds een belangrijke vereniging binnen de Vlaamse beweging. De vereniging had vooral een groot aandeel in het tot stand brengen van een naar taalgebruik leefbaarder Vlaanderen.
Nu, 170 jaar later, is het Willemsfonds uitgegroeid tot een sociaal-culturele vrijwilligersorganisatie met een hart voor de Nederlandse taal. We zijn een ontmoetingsplaats waar je geniet van cultuur in de ruimste zin van het woord. Jaarlijks organiseren onze meer dan vijfhonderd vrijwilligers uit negentig afdelingen meer dan 1500 culturele activiteiten.
Onze 170ste verjaardag laten we natuurlijk niet ongemerkt passeren. Als corona het toelaat, toeren we vanaf de zomer met Camping Willems door heel Vlaanderen en Brussel. Met leuke activiteiten, boeiende verhalen en heerlijke lettersoep komen we naar je toe. In de volgende Kortweg lees je hier meer over.
Yarrid Dhooghe
nog steeds de maatschappelijke zetel van het Willemsfonds
