Boekbespreking: Ersin Karabulut, Journal inquiet d’Istanbul, Dargaud, 2022.
Het verhaal van Ersin Karabulut is een autobiografisch dagboek in de vorm van een stripverhaal over de droom van een jongen uit de Aziatische buitenwijken van Istanbul die een striptekenaar van autobiografische strips wil worden. Dat is hem ook aardig gelukt. Vandaag verschijnen zijn strips in het befaamde Frans satirisch blad Fluide Glacial, van de legendarische striptekenaar Gotlib.
Karabulut vertelt met veel humor en zelfrelativering — letterlijk onder het waakzaam oog van zijn striphelden Superman, Kuifje en Asterix — over de weg die hij moest afleggen. Van de onzichtbare, wat klungelige jongen op zoek naar een eigen identiteit, uit de buitenwijken van de stad, naar de striptekenaar in het hippe Beyoglu (aan de Europese kant van de Bosphorus) die indruk wil maken op de meisjes als gevierd tekenaar.
Wat is er verontrustend aan dit dagboek? De politieke achtergrond waarop het verhaal zich afspeelt! Karabulut vertelt over de angsten van zijn ouders in de jaren ’80 en ’90, toen hij klein was. De politieke instabiliteit in Turkije waar de vorm van je snor verraadde of je extreem-links of -rechts was. De staatsgrepen en de extreemrechtse intimidatie van de grijze wolven die zijn vader, en hij, ondergingen. Zijn ouders waren Kemalisten. Voor een seculiere staat. Bang voor de mogelijke greep van de Islam op hun leven. Maar toch vooral bang, door ervaring, voor alles wat politiek is. Karabulut probeert vervolgens tekenaar te worden voor satirische bladen met de opkomst van de AKA-partij van Erdogan op de achtergrond … en het beknotten van de vrije pers en de intimidaties van de mannen met baarden. Striptekenaar zijn gaat plots over meer dan indruk maken op meisjes. Moet hij naar zijn vader luisteren en afzijdig blijven van de politiek? Of moet hij naar Superman, Kuifje en Asterix luisteren, en met potlood en tekenpapier vechten voor een vrije pers en voor democratie? We lezen het wellicht in deel 2.
Ik kocht de strip bij de stripwinkel Brüsel aan de Beurs in Brussel. Istanbul (of Constantinopel) op de cover van een boek blijft nu eenmaal tot de verbeelding spreken. Ik raad trouwens aan eenieder de lectuur van Istanbul (uit 2003) van Nobelprijswinnaar Orham Pamuk, warm aan (Bezige Bij, 2013). Een zeer intiem portret van de stad. En ik raad dus ook dit portret, al even intiem, van Karabulut graag aan. Voorlopig enkel in het Frans of Engels (of Turks vermoed ik). En het Nederlands? Ik stuurde Karabulut een e-mail met de vraag. “Ik denk dat mijn Franse uitgeverij in bespreking is voor een Spaanse en Duitse editie. Over een Nederlandstalige heb ik nog niets gehoord. Als ik nieuws heb, laat ik het u zeker weten”. Uiterst sympathiek. Ik stuur alvast deze bespreking naar Dargaud. Een duwtje in de rug kan geen kwaad.
Johan Basiliades
